Zorg en behandeling bij ENA gebeurt zoveel mogelijk op vrijwillige basis. Cliënten geven zelf toestemming voor hun behandeling en opname bij ENA. In enkele gevallen is dit niet meer mogelijk. Denk aan cliënten die door dementie of een verstandelijke beperking niet meer zelf kunnen inschatten wat goed voor hen is. Hun rechten zijn geregeld in de Wet zorg en dwang (WZD). Deze wet regelt de rechten bij onvrijwillige zorg en onvrijwillige opname. De kern van de wet is ‘Nee, tenzij’, wat betekent dat zorg zoveel mogelijk op vrijwillige basis moet plaatsvinden. Onvrijwillige opname en zorg mogen alleen worden toegepast als het echt niet anders kan, bijvoorbeeld als er sprake is van een onveilige situatie die kan leiden tot ernstig nadeel voor de cliënt en/of zijn omgeving. Voordat wordt besloten tot het toepassen van onvrijwillige zorg moet de zorgverantwoordelijke een stappenplan doorlopen en meerdere deskundigen raadplegen: een deskundige van een andere discipline en een Wzd-functionaris. Is onvrijwillige opname nodig, dan kan een aanvraag bij het CIZ worden gedaan voor een besluit tot opname en verblijf. Meer informatie staat in de folder van het CIZ ‘Over de Wet zorg en dwang: Opname en verblijf’.